BIM w praktyce samorządowej w Krakowie – podsumowanie Klubu Miast Przyszłości

5 czerwca 2025 r. odbyło się kolejne spotkanie Klubu Miast Przyszłości, organizowanego przez PFR dla Miast. Uczestnicy wydarzenia mieli okazję poznać praktyczne aspekty wdrażania technologii Building Information Modeling (BIM) w sektorze publicznym na przykładzie miasta Krakowa. Prelegentką była Elwira Korszla – Menedżer ds. BIM oraz kierownik projektów w Zarządzie Inwestycji Miejskich w Krakowie (ZIM), która od lat angażuje się w popularyzację cyfrowych narzędzi w budownictwie publicznym.

Technologia BIM została w Krakowie potraktowana jako część szeroko zakrojonej transformacji cyfrowej, a nie tylko narzędzie modelowania 3D. ZIM prowadzi dziś ponad 50 inwestycji o łącznej wartości przekraczającej 900 milionów złotych, a każda z nich wymaga efektywnego zarządzania informacją – od etapu planowania, przez projektowanie i nadzór, aż po realizację i przekazanie do eksploatacji. Wprowadzenie cyfrowych narzędzi umożliwia standaryzację, automatyzację oraz przejrzystość procesów inwestycyjnych.

Pierwszym krokiem w stronę cyfryzacji było wdrożenie elektronicznego systemu zarządzania dokumentacją (EZD), zgodnego z przepisami archiwalnymi. Umożliwiło to prowadzenie akt w formie elektronicznej i przygotowało grunt pod bardziej zaawansowane rozwiązania. Następnym etapem była implementacja platformy Common Data Environment (CDE), która służy jako wspólne środowisko wymiany danych dla wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego. Wdrożenie rozpoczęto od dwóch pilotażowych projektów, w tym budowy kładki pieszo-rowerowej Kazimierz–Ludwinów.

Platforma CDE została zorganizowana w sposób umożliwiający logiczne podzielenie przestrzeni roboczej na oddzielne obszary robocze dla projektantów, wykonawców, inspektorów nadzoru oraz jednostki miejskiej. Każdy uczestnik projektu posiada własny login i przypisane role oraz uprawnienia, a wszelkie działania w systemie są rejestrowane. Kluczowym elementem porządkującym pracę była standaryzacja dokumentacji. Stworzono szczegółowe reguły nazewnictwa plików, obejmujące m.in. numer inwestycji, nazwę jednostki, autora dokumentu, etap inwestycji, lokalizację i kod rewizji. Dzięki temu każdy dokument posiada jednoznaczną, czytelną strukturę, która ułatwia jego odnalezienie i identyfikację.

Dokumenty przechodzą przez zdefiniowane ścieżki akceptacyjne. System automatycznie przekazuje pliki do kolejnych osób odpowiedzialnych za zatwierdzenie, wskazuje aktualny status dokumentu i uniemożliwia pracę na niezatwierdzonych wersjach. W każdym momencie można sprawdzić historię rewizji i dokładnie prześledzić, kto, kiedy i z jakim skutkiem opiniował dany plik. Taka transparentność pozwala nie tylko usprawnić obieg informacji, ale też zwiększa odpowiedzialność uczestników procesu. Jak podkreśliła prelegentka, nawet najstarszy pracujący w urzędzie inspektor nadzoru z powodzeniem obsługuje system i podpisuje dokumenty kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Wdrożenie CDE na trwających inwestycjach wymagało również opracowania nowych, specjalnych wzorów dokumentów, takich jak karty nadzoru autorskiego. Musiały one uwzględniać zarówno wymagania umowne, jak i nowe funkcjonalności platformy. Rozwiązania te zostały przygotowane we współpracy z wykonawcami i projektantami, a następnie przeszkolone wewnętrznie. Szczególną uwagę poświęcono edukacji wszystkich uczestników projektu – zarówno w zakresie obsługi platformy, jak i zrozumienia sensu cyfryzacji.

Wprowadzenie platformy CDE przyniosło zauważalne efekty – przede wszystkim znacząco skrócił się czas obiegu dokumentów i zmniejszyła się liczba błędów wynikających z pracy na nieaktualnych wersjach. Usprawniono komunikację i ograniczono konieczność fizycznych spotkań. Dla zamawiającego, jakim jest jednostka miejska, platforma stała się też narzędziem kontroli – umożliwia szybkie zlokalizowanie wąskich gardeł w procesach akceptacyjnych i reagowanie w czasie rzeczywistym.

ZIM planuje dalsze rozszerzenie użycia platformy CDE na wszystkie inwestycje, nawet te, w których nie będzie wdrażany pełny model 3D. Sama cyfrowa organizacja dokumentów, bez modeli BIM, znacząco podnosi jakość zarządzania projektem. Miasto dąży także do integracji BIM z systemami GIS oraz do udziału w tworzeniu cyfrowego bliźniaka Krakowa. Równolegle trwają prace nad wykorzystaniem skaningu laserowego, fotogrametrii i georadarów do dokładnej inwentaryzacji infrastruktury podziemnej – co ma kluczowe znaczenie przy dużych inwestycjach, takich jak metro krakowskie.

Podczas spotkania podkreślono, że jednym z kluczowych celów ZIM jest dzielenie się dobrymi praktykami z innymi jednostkami miejskimi.